کنترل آریتمی قلب در دوران بارداری

کنترل آریتمی قلب در دوران بارداری از کارهای‌ست که حتما باید انجام گردد چرا که در دوران بارداری بدن مادر دچار یک سری تغییرات فیزیولوژیکی مختلف و متعدد می‌شود. این مسئله ممکن است در برخی موارد شادی ناشی از بارداری را برای مادران کم کند. چنین تغییراتی می‌تواند از تغییرات هورمونی شدید در این دوران، بالا رفتن حجم پلاسمای خون یا افزایش سطح آدرنالین و نورآدرنالین ناشی شود. در چنین حالتی شرایط خاصی بروز می­کند که در نتیجه آن اضطراب مادر بیشتر شده و ممکن است خللی در روند زایمان ایجاد کند. تپش یا آریتمی قلب در بارداری یکی از مشکلات رایج در میان خانم‌های باردار است. این موضوع اگرچه در بسیاری موارد خطرناک نیست، اما با این‌ حال می‌تواند منجر به آریتمی‌های قلبی خطرناک شود. به همین دلیل در این مقاله از شرکت کاوشکام قصد داریم شما را با نحوه کنترل آریتمی قلب در دوران بارداری آشنا کنیم. اگر باردار هستید یا همسر باردار دارید، این مقاله می‌تواند در کنترل تپش قلب در دوران بارداری بسیار مؤثر باشد.

آریتمی قلب

علت بروز آریتمی قلب در بارداری چیست؟

اولین موضوعی که باید در مورد بارداری و قلب بدانید این است که تپش قلب تقریباً در ۶۰% زنان باردار رخ می‌دهد. به‌عبارتی می‌توان گفت که آریتمی قلب در بارداری پدیده‌ای شایع در میان زنان باردار است. بارداری انواعی از تغییرات را برای بدن مادر به‌همراه دارد که یکی از آن‌ها مستقیماً بر قلب مادر تأثیر گذاشته و موجب افزایش فشار خون می‌شود. در دوران بارداری و با بزرگ ‌شدن جنین، بدن مادر به منابع بیشتری نیاز خواهد داشت. در چنین شرایطی حجم خون در بدن افزایش ‌یافته و احتمال دارد که در پایان بارداری افزایش ۵۰% حجم خون را تجربه شود. چنین افزایشی نشان‌دهنده این است که قلب مادر به‌سختی در حال فعالیت و خون‌رسانی است که با کنترل آریتمی قلب می­توان نگرانی مادر را از بین برد. با این ‌حال، عوامل مادرزادی ناشناخته یا جراحی‌های ناشی از دوران کودکی هم می‌توانند عامل این نوع تپش‌ها باشند. این‌گونه عوامل در موارد نادری ممکن است به آریتمی‌های قلبی منجر شوند.

به‌‌طور کلی عوامل مختلفی باعث ایجاد آریتمی قلب در بارداری می‌شوند که در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد:

بالا رفتن حجم پلاسمای خون

مهم‌ترین تغییر فیزیولوژیکی بدن مادران در دوران بارداری، افزایش حجم پلاسما و مقدار خون موجود در بدن مادر است. به این معنی که حجم پلاسمای خون یک زن باردار به‌طور متوسط 40 درصد نسبت به دوران عادی بیشتر می‌شود. به همین دلیل، مقاومت رگ‌ها کم شده و در نهایت گشاد شدن رگ‌ها را در پی دارد. علت این حالت افزایش خون‌رسانی صحیح قلب به جفت و جنین است. با خون‌رسانی درست رشد جنین به‌طور طبیعی انجام می­گیرد. بنابراین، افزایش آریتمی قلب در بارداری با این شرایط کاملاً عادی خواهد بود. با این‌ حال نباید کنترل آریتمی قلب را در این دوران نادیده گرفت.

کنترل آریتمی قلب

اختلال الکتریکی در دهلیزها

افزایش حجم پلاسما در دوران بارداری باعث وارد شدن  فشار بر قسمت‌های مختلف قلب از جمله دهلیزها و جداره آن‌ها می‌شود. در واقع، سلول‌های دهلیزهای قلب تحت کشیدگی اضافی و فشار قرار می‌گیرند. چنین حالتی موجب تحریک برخی کانال‌های یونی موجود در جدار دهلیزها و ایجاد اختلال الکتریکی در آن‌ها می‌شود. البته در نظر داشته باشید که در بطن‌ها هم چنین حالتی رخ می‌دهد. یکی از موارد مهم در کنترل آریتمی قلب، زمان تحریک‌ناپذیری است. تغییرات الکتریکی ایجاد شده در دهلیزها باعث می‌شود تا سرعت هدایت خون در عضله دهلیزی کاهش پیدا کند. این اختلال باعث کوتاه‌تر شدن زمان تحریک‌ناپذیری شده و تعداد ضربان افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه، ایجاد آریتمی در دهلیزها و قلب در دوران بارداری را در پی خواهد داشت که به‌سرعت باید نسبت به کنترل آریتمی قلب اقدام کرد.

تاکی‌کاردی سینوسی یا تند شدن ضربان قلب

در چنین حالتی با ارائه چند روش مناسب توسط پزشک وضعیت بیمار بهبود پیدا می‌کند. به‌طورکلی ضربان‌های زودرس ناشی از دهلیزها و یا بالارفتن ضربان قلب (تاکی­کاردی) اختلالی در روند بارداری افراد ایجاد نمی‌کند در چنین حالتی کمی استراحت و بالابردن قدرت تحمل کنترل آریتمی قلب به‌راحتی انجام خواهد شد.

آریتمی قلب در بارداری چگونه درمان می‌شود؟

درمان و کنترل آریتمی قلب در دوران بارداری در صورتی‌ که ناشی از بیماری زمینه‌ای نباشد، به‌راحتی انجام می‌گیرد، البته ابتدا باید از دستگاه نوار قلب استفاده کنید. اگر تپش قلب به‌صورتی باشد که باعث آزار مادر باشد، متخصص قلب راهکارهایی برای کنترل آن در اختیار او قرار خواهد داد. توصیه می‌کنیم در صورتی‌ که یک مشکل زمینه‌ای یا بیماری قلبی دارید، تحت‌نظر پزشک باشید تا آسیب کمتری به شما یا جنین وارد شود. اگر قبل از بارداری اطلاعی از ابتلا به ناراحتی قلبی خود نداشتید این دوره می‌تواند از طریق آریتمی مشکلی قلبی را برای شما آشکار کند.

افزایش سطح هورمون‌های اپی‌نفرین و آدرنالین

یکی از تغییراتی که در ساختار خونی زنان باردار رخ می‌دهد، افزایش سطح اپی‌نفرین، نوراپی‌نفرین و آدرنالین و نورآدرنالین است. در واقع، سطح این هورمون‌ها در دوران بارداری در مقایسه با حالت عادی حدود سی درصد بیشتر است. افزایش سطح این هورمون‌ها موجب افزایش آریتمی قلب در بارداری شده و تاکی­کاردی سینوسی ایجاد شود. در چنین شرایطی ممکن است کنترل آریتمی قلب به‌سختی انجام شود.

وجود کانون‌های آریتمی نهفته

یکی دیگر از عواملی که می‌تواند باعث آریتمی قلب در بارداری شود، وجود کانون آریتمی نهفته در مادر باردار است. در واقع از زمان تولد و به‌صورت مادرزادی کانون‌های آریتمی در قلب برخی از افراد وجود دارد. در حالت عادی وجود این کانون‌ها اختلالی در عملکرد قلب ایجاد نمی‌کند؛ در حالی ‌که در دوران بارداری در اثر وجود تغییرات فیزیولوژیکی در قلب، کانون‌های نهفته در عملکرد قلب اختلال ایجاد کرده و در نتیجه ضربان قلب بالا می­رود.

آریتمی قلب در بارداری با چه علائمی همراه است؟

تپش قلب در دوران بارداری معمولاً با بالا رفتن ضربان قلب همراه می‌شود. گاهی ممکن است افراد در اثر بروز تپش قلب شدید در این دوران به سرگیجه دچار شوند. سنکوپ یا از دست‌ دادن هوشیاری در اثر آریتمی قلب در بارداری از جمله حالت‌هایی است که می‌تواند ایجاد شوند. بهترین و مطمئن‌ترین روش برای کنترل آریتمی قلب این است که در هر یک از این موارد فرد به متخصص قلب و عروق مراجعه کند. پزشک متخصص ضمن بررسی سوابق پزشکی بیمار و انجام معاینات دقیق، علت ایجاد تپش قلب شدید و نحوه درمان را تعیین خواهد کرد. برای اطمینان از علت ایجاد آریتمی قلب در بارداری و چگونگی کنترل آریتمی قلب استفاده از آزمایش‌های مختلف مانند آزمایش کم‌خونی می‌توان بسیار مؤثر باشد. در برخی موارد پزشک متخصص از نصب هولتر ضربان استفاده می‌کند تا وجود یا عدم وجود آریتمی در مادر را بررسی کند. علاوه بر این انجام اکوکاردیوگرافی می‌تواند احتمال وجود بیماری‌های ساختمانی قلب را مشخص کند.

در چه شرایطی آریتمی قلب در بارداری نیاز به درمان دارد؟

احساس تپش قلب در دوران بارداری معمولاً به درمان‌های جدی نیاز ندارد. در واقع، بسیاری از افرادی که با تپش قلب در دوران بارداری روبه‌رو می‌شوند، از نوع تاکی‌کاردی سینوسی یا ضربان‌های زودرس جدار دهلیزی هستند. ضربان‌های بالا با کمی استراحت و رعایت نکات پزشکی بهبود پیدا می‌کنند. به‌طور کلی، تپش‌های قلبی در دو حالت یادشده هیچ‌گونه خطری برای مادر و جنین نداشته و حتی با وجود آن‌ها می‌توان به‌راحتی دوران بارداری را پشت سر گذاشت. البته لازم است بدانید که همیشه نمی‌توان اختلالات و آریتمی‌های قلبی در دوران بارداری را با روش‌های ساده یا استراحت درمان کرد. در برخی موارد ممکن است شرایط به‌قدری پیچیده باشد که فرد باردار به درمان‌های تخصصی نیاز پیدا کند. وجود کانون‌های نهفته آریتمی که معمولاً به‌صورت مادرزادی وجود دارند، از جمله این موارد هستند. تغییرات فیزیولوژیک ایجادشده در دوران بارداری باعث می‌شوند تا این کانون‌ها عملکرد قلب را مختل کرده و آریتمی قلب در بارداری را در پی داشته باشند. در نتیجه لازم است افراد زیر نظر پزشک متخصص قلب تحت‌ درمان قرار گیرند.

یکی دیگر از حالت‌هایی که باید برای کنترل آریتمی قلب به‌سرعت اقدام کرد، زمانی است که فرد در کودکی یا سنین بالاتر جراحی قلب داشته باشد. همچنین، ممکن است ساختمان قلبی شخص باردار تغییراتی داشته باشد. این افراد معمولاً تا پیش از بارداری مشکلی نداشته و زندگی سالمی دارند، در حالی‌ که ممکن است در دوران بارداری مستعد آریتمی شوند. در نتیجه باید تحت‌‌نظر پزشک باشند تا در صورت بروز هرگونه اختلال خطرناک یا آریتمی قلبی اقدامات لازم انجام گیرد.

آریتمی قلب در دوران بارداری

آریتمی قلب در بارداری به چه دلیل رخ می‌دهد؟

یکی از تغییراتی که در بدن مادران باردار رخ می‌دهد، افزایش تپش قلب یا به‌ اصطلاح آریتمی قلب در بارداری است. این پدیده به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود، از جمله بالا رفتن حجم پلاسمای خون، اختلال الکتریکی در دهلیزها و مواردی از این ‌قبیل. در برخی موارد داشتن بیماری قلبی زمینه‌ای در زنان باردار می‌توان علت اصلی ایجاد آریتمی قلبی شود. در حالت طبیعی برای کنترل آریتمی قلب نیاز است که خانم باردار استراحت کرده و خود را درگیر فشارهای فکری قرار ندهد. با رعایت موارد جزئی که توسط پزشک ارائه می‌شود می‌توان اطمینان داشت که دوران بارداری برای مادر و جنین به‌راحتی سپری خواهد شد. علاوه بر این با استراحت مناسب، خون‌رسانی قلب برای رشد طبیعی جنین هم بهتر انجام خواهد شد.