زمانی که ما یا یکی از نزدیکانمان با مشکل بیماری قلبی مواجه می‌شویم و به متخصص قلب مراجعه می‌کنیم، اولین تجویز پزشک برای پی بردن دقیق به مشکل، انجام تست نوار قلب ECG یا EKG است. پزشک بر اساس منحنی‌ها و موج‌های چاپ شده در نوار قلبی مشکل را بررسی و شناسایی می‌کند. اما آیا با چگونگی تفسیر نوار قلب ECG یا EKG آشنایی دارید و می‌دانید که تفسیر نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام در چند مرحله انجام می‌شود؟ با ما در کاوشکام آسیا این مطلب همراه باشید تا به بررسی بیشتر این موضوع بپردازیم.
هر ضربان قلب، یک پالس یا موج الکتریکی را از قلب عبور می‌دهد. این موج، باعث فشردگی و انقباض ماهیچه‌های قلب می‌شود و در نهایت پمپاژ خون به تمام اعضای بدن را در پی دارد. نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام که به اختصار (ECG) یا (EKG) هم نامیده می‌شود، آزمایشی است که در آن این فعالیت قلب اندازه‌گیری می‌شود و از سلامت قلب و فعالیت الکتریکی آن اطمینان حاصل می‌شود. در نوار قلبی، فعالیت الکتریکی قلب به صورت منحنی نشان داده می‌شود و پزشک با مشاهده این منحنی‌ها، متوجه آریتمی قلب و مشکلات قلبی می‌شود.
هر یک از اجزایی که در نوار قلب ECG یا EKG مشاهده می‌شوند، بخشی از فعالیت الکتریکی قلب را نشان می‌دهند. در صورتی که قلب فرد در وضعیت نرمال قرار داشته باشد، نوار قلبی به شکل زیر مشاهده می‌شود:
.png)
شکل گیری نوار قلب و اجزای آن
اجزای نوار قلبی به صورتی قراردادی در علم پزشکی نام‌گذاری شده‌اند که در تصویر زیر نام آن‌ها را مشاهده می‌کنید:
.png)
تفسیر نوار قلب ECG
| موج P | اولین موج در نوار قلب ECG که با عبور جریان الکتریکی قلب از دهلیزها ایجاد می‌شود |
| فاصله PR | فاصله میان ابتدای موج P تا شروع کمپلکس QRS را فاصله PR می‌نامند که نشان دهنده زمانی است که برای رسیدن موج دپولاریزاسیون از دهلیزها به بطن‌ها سپری شده است. |
| کمپلکس QRS | این مجموعه از سه موج تشکیل شده است که مجموع آن‌ها نشان از دپلاریزاسیون بطن‌ها دارد. |
| قطعه ST | قطعه ST از انتهای کمپلکس QRS شروع می‌شود و تا ابتدای موج T ادامه دارد و مراحل ابتدایی رپولاریزاسیون بطن‌ها را نشان می‌دهد. |
| موج T | این موج گرد و مثبت بعد از کمپلکس QRS قرار می‌گیرد و مراحل انتهایی رپولاریزاسیون بطن‌ها را نشان می‌دهد. |
| فاصله‌ی QT | این فاصله از ابتدای کمپلکس QRS تا انتهای موج P را دربرمی‌گیرد و زمان مورد نیاز برای مجموع فعالیت بطن‌ها را در یک چرخه قلبی نشان می‌دهد. |
| موج U | این موج بعد از موج T دیده می‌شود و گرد و کوچک است. موج U همیشه ظاهر نمی‌شود. |
برای تفسیر نوار قلب ECG یا EKG چند مرحله نیاز است که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم. پیش از بررسی این مراحل، باید یادآور شد که پزشک متخصص قلب برای بررسی نوار قلب، شرح حال کاملی از بیمار دریافت می‌کند، این که چه زمانی و به چه دلیلی نوار قلب گرفته شده است.
دیگر مقالات ما را در این بخش دنبال نمایید
دستگاه نوار قلب ECG کاوشکام چطور کار می کند؟
اندازه گیری نوار قلب با گجت پوشیدنی چگونه انجام می شود؟
هوش مصنوعی چگونه به ما کمک می کند تا نوار قلبی (ECG) را تفسیر کنیم!
ضربان قلب در افراد سالم در هر دقیقه بین 60 تا 100 تپش است. در صورتی که فرد کمتر از 60 ضربان قلب در دقیقه داشته باشد مبتلا به ناهنجاری کند تپشی و در صورتی که بیش از 100 تپش در دقیقه داشته باشد، مبتلا به تند تپشی است. برای تعیین تعداد ضربان قلب با کمک تفسیر نوار قلب سه روش وجود دارد:
محور قلبی مجموع تمامی فعالیت‌های الکتریکی قلب است. به دلیل این که بطن چپ قلب بزرگتر و عضلانی‌تر است، در قلب سالم محور مقداری به سمت چپ منحرف است و در محل ساعت، بین ساعت 11 تا ساعت 5 قرار می‌گیرد. لیدهای I، II و III محور قلبی را تعیین می‌کنند.
لید III انحراف راست محور قلبی را نشان می‌دهد و بیشترین انحراف مثبت را دارد. لید I انحراف منفی را نشان می‌دهد.
لید I نشان دهنده بیشترین انحراف مثبت در انحراف به چپ است و لیدهای II و III انحراف منفی را نشان می‌دهند.
در مرحله دوم، باید به فاصله RR نگاه کنید تا از منظم بودن ضربان قلب اطمینان یابید.
.png)
تفسیر نوار قلب ECG: تعیین نظم قلب
در تصویر زیر، ضربان قلب کاملاً منظم را در نوار قلبی ملاحظه کنید.
.png)
ضربان قلب منظم
تصویر زیر ضربان قلب گاهی نامنظم را نشان می‌دهد.
.png)
ضربان قلب نامنظم
نوار قلب زیر بی‌نظمی منظم قلب را نشان می‌دهد.
.png)
بی نظمی منظم قلب
نوار قلب زیر ضربان کاملاً نامنظم قلب را نشان می‌دهد.
.png)
ضربان قلب کاملا نامنظم
مرحله چهارم در تفسیر نوار قلب بررسی امواج P است. در این مرحله ابتدا باید بررسی شود که آیا امواج P در نوار قلبی وجود ندارند یا خیر. اگر وجود دارد، باید بررسی شود که هر کدام از موج‌های P به یک کمپلکس QRS منتهی می‌شود و آیا امواج P عادی به نظر می‌رسند.
در صورتی که امواج P وجود نداشته باشد، باید بررسی شود که فعالیت دهلیزی وجود دارد یا خیر.
در مرحله پنجم فاصله PR باید بررسی شود. این فاصله در حالت نرمال بین 0,12 ثانیه تا 0,2 ثانیه است. همچنین باید بررسی شود که تمامی فواصل PR در نوار قلبی ریتم ثابت و مساوی داشته باشند.
در مرحله آخر، باید عرض کمپلکس QRS اندازه‌گیری شود. این عرض در عملکرد طبیعی قلب بین 0,04 تا 0,2 ثانیه است. همچنین این اندازه باید در تمام کمپلکس‌های QRS یکسان باشد تا عملکرد قلب طبیعی تلقی شود.
.png)
تفسیر نوار قلب: بررسی عرض کمپلکس QRS
نظرات یا پیشنهادهای خود را در این قسمت به اشتراک بگذارید
