آریتمی قلبی چیست و چگونه تشخیص داده می شود

آریتمی قلبی یا اختلال در ریتم قلب زمانی رخ می‌دهد که تکانه‌های الکتریکی که ریتم قلب را هماهنگ می‌کنند، به طور طبیعی حرکت نکنند. این باعث می‌شود که ضربان قلب خیلی سریع، خیلی کند یا با ریتم نامنظمی بزند. تقریباً قلب همه افراد یک یا دو ضربان به صورت «پرش» یا «بال زدن» را تجربه کرده‌اند یا ضربان قلب آنها در مواقع ترس، هیجان و در حین ورزش افزایش پیدا کرده است.

مصرف بیش از حد کافئین و برخی داروها می‌تواند باعث تپش قلب در برخی افراد شود. اما گاهی اوقات آریتمی ناشی از مشکلات عمیق‌تر است که زندگی فرد را تهدید می‌کنند. در این بررسی به طور مفصل در مورد آریتمی قلبی صحبت می‌کنیم. با ما در شرکت کاوشکام همراه باشید.

آریتمی قلبی و نحوه تشخیص آن

انواع آریتمی قلبی

وقتی ضربان قلب خیلی سریع، خیلی آهسته یا نامنظم باشد، ممکن است قلب نتواند خون کافی را به بدن پمپاژ کند. آریتمی قلبی (Arr​​hythmia) می‌تواند با علائم جدی همراه باشد که بر توانایی فرد تأثیر بگذارد. کمبود جریان خون می‌تواند به مغز، قلب و سایر اندام‌ها آسیب برساند. اگر ضربان قلب نامنظم یا مزمن شود، بیمار در خطر مرگ قرار خواهد گرفت.

برخی از آریتمی‌ها به طور کلی بی‌ضرر هستند اما بعضی دیگر می‌توانند جدی یا حتی تهدید کننده زندگی باشند. پس در وهله اول شناخت نوع آریتمی بسیار مهم است. به‌طورکلی، دو نوع اصلی آریتمی وجود دارند که به شرح زیر هستند:

• تاکی کاردی (Tachycardia) که در آن ضربان قلب خیلی سریع است و با بیش از 100 ضربه در دقیقه همراه خواهد بود.
• برادی کاردی (Bradycardia) که در آن ضربان قلب آهسته می‌شود و کمتر از 60 ضربه در دقیقه است.

آریتمی‌ها براساس جایی که در قلب منشاء می‌گیرند و اینکه آیا باعث آهسته یا سریع شدن ضربان قلب می‌شوند، شناسایی خواهند شد. این آریتمی‌ها شامل موارد زیر هستند:

• آریتمی‌هایی که از دهلیزها شروع می‌شوند، آریتمی دهلیزی یا فوق بطنی (بالای بطن‌ها) نامیده خواهند شد.
• ریتم‌های سریع قلب که از دهلیزها منشاء می‌گیرند شامل فیبریلاسیون دهلیزی، فلوتر دهلیزی و تاکی کاردی فوق بطنی هستند.
• آریتمی‌هایی که در بطن شروع می‌شوند، شامل تاکی کاردی بطنی و فیبریلاسیون بطنی هستند. اینها آریتمی‌های جدی و اغلب تهدید کننده زندگی خواهند بود زیرا بطن‌ها بیشتر پمپاژ را انجام می‌دهند. فیبریلاسیون بطنی شایع‌ترین علت ایست قلبی ناگهانی (SCA) است و اگر ظرف چند دقیقه درمان نشود کشنده خواهد بود.

دیگر مقالات ما را در این بخش دنبال نمایید
دستگاه نوار قلب چیست
نوار قلب فیبریلاسیون دهلیزی

علل آریتمی قلبی

عوامل خطر و علل آریتمی قلبی عبارتند از:

• بیماری قلبی
• عدم تعادل الکترولیت در خون
• ناهنجاری‌های ساختاری قلب
• عفونت
• مسیرهای الکتریکی غیرطبیعی
• داروها

وقتی صحبت از آریتمی به میان می‌آید، همیشه بهتر است از جانب احتیاط را رعایت کنید. اگر نگرانی در مورد ضربان قلب نامنظم دارید، باید با پزشک خود تماس بگیرید.

علائم آریتمی قلبی

آریتمی ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. درواقع، پزشک ممکن است در طی یک معاینه معمول متوجه شود که شما آریتمی دارید. علائم آریتمی قلبی عبارتند از:

• احساس بال زدن در سینه
• ضربان تند قلب (تاکی کاردی)
• ضربان قلب آهسته (برادی کاردی)
• درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• سبکی سر
• سرگیجه
• غش (سنکوپ) یا نزدیک شدن به غش
• خستگی

دلایل آریتمی قلبی چیست

نحوه تشخیص آریتمی قلب

پزشکان در طول معاینه، ضربان قلب نامنظم را تشخیص می‌دهند. معاینه  ممکن است شامل بررسی نبض بیمار، گوش دادن به قلب او یا انجام آزمایش‌های تشخیصی باشد. فرآیند تشخیص آریتمی قلبی با بررسی علائم، سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی آغاز خواهد شد. سپس چندین آزمایش برای تایید اختلالات مربوط به ریتم قلبی تجویز می‌شوند.

1- تشخیص اولیه

پزشک قبل از بررسی سابقه پزشکی شما و انجام معاینه فیزیکی، با بررسی علائمی شما کار خود را شروع می‌کند. بررسی تاریخچه پزشکی شامل ارزیابی مشکلات قلبی در گذشته مانند حمله قلبی است. پزشک شما همچنین ممکن است سوالاتی بپرسد در مورد بیماری قلبی زمینه‌ای یا مشکلات تیروئید از شما بپرسد. پزشک ممکن است برای چنین شرایطی برای شما آزمایش بنویسد.

2- تست‌های پایش قلب

فرآیند بررسی باید با آزمایش‌های پایش قلب که به‌ طور خاص برای آزمایش آریتمی‌ها انجام می‌شوند، دنبال شود. آزمایشات شامل موارد زیر هستند:

1- الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب

این آزمایش به پزشک اجازه می‌دهد تا بداند قلب شما چگونه می‌تپد. آزمایش نوار قلب در مطب و با انواع دستگاه نوار قلب موجود انجام می‌شود. این تست شامل اتصال الکترودها یا پدها به نواحی مختلف قفسه سینه، پاها و بازوهای بیمار است. این پدها فعالیت قلب را ثبت کرده و الگویی از نحوه ضربان قلب بیمار را ترسیم می‌کنند. بر اساس این الگو که زمان و مدت ضربان قلب را ثبت می‌کند، پزشک می‌تواند تشخیص دهد که آیا بیمار مشکل قلبی دارد یا خیر. آزمایش نوار قلب سریع و بدون درد است.

2- آزمایش خون

پزشکان همچنین می‌توانند آزمایش خون را برای تشخیص آریتمی قلبی تجویز کنند. این آزمایش‌ها سطوح پتاسیم، کلسیم و منیزیم را در بدن بیمار نشان می‌دهند که نقش مهمی در سیستم الکتریکی قلب دارند. سایر آزمایش‌های مرتبطی که ممکن است انجام شوند شامل آزمایش‌های سطح کلسترول و دی‌اکسیدکربن خون هستند.

3- اکوکاردیوگرام

اکوکاردیوگرام یک آزمایش غیر تهاجمی است که برای بررسی ساختار و عملکرد قلب، دریچه‌های قلب و همچنین اندازه حفره‌های قلب استفاده می‌شود. این آزمایش با استفاده از یک مبدل دستی که در قسمت بیرونی قفسه سینه قرار می‌گیرد انجام می‌شود. مبدل از امواج صوتی برای گرفتن عکس‌هایی استفاده می‌کند که اطلاعات حیاتی در مورد اندازه، حرکت و ساختار قلب بیمار ارائه می‌دهد.

4- تست استرس

آریتمی ممکن است در اثر استرس تحریک یا بدتر شود. یک تست استرس معمولی شامل قرار دادن بدن در معرض شرایط استرس‌زا است. در طول تست استرس، ممکن است از بیمار خواسته شود تا روی تردمیل راه برود یا بدود، در حالی که فعالیت قلب او به دقت کنترل می‌شود. در مواردی که آریتمی با بیماری عروق کرونر مرتبط است و بیمار در تنفس مشکل دارد، پزشک می‌تواند قلب را به روش‌های دیگری (با استفاده از دارو) تحریک کند.

نحوه تشخیص آریتمی قلبی

آزمایش با استفاده از مانیتورها و ثبت‌کننده‌های وقایع

آریتمی‌های قلبی را می‌توان از طریق مانیتورها و دستگاه‌های مخصوصی نیز تشخیص داد. آریتمی‌ها می‌توانند در هر زمانی رخ دهند و نیاز به نظارت بر ضربان قلب در مدت زمان طولانی‌تری با استفاده از مانیتورها و ثبت‌کننده‌های وقایع (Event monitoring) را ایجاد کنند. مانیتورهای اصلی و ثبت‌کننده‌های وقایع مورد استفاده برای تشخیص آریتمی قلبی عبارتند از:

1- مانیتور هولتر

هولتر مانیتور یک دستگاه الکتروکاردیوگرام قابل حمل است که معمولاً یک تا دو روز قابل استفاده خواهد بود. این مانیتور به طور مداوم فعالیت قلب بیمار را در حالی که او درگیر فعالیت‌های روزانه است، نظارت و ثبت می‌کند.

2- ثبت‌کننده وقایع

ثبت‌کننده وقایع یک ضبط‌کننده قابل حمل کوچک است که به طور مداوم برای نظارت و ضبط اطلاعات ریتم قلب استفاده می‌شود. زمانی که فرد علائم آریتمی مانند تپش قلب، سرگیجه و غیره را تجربه می‌کند، ثبت‌کننده وقایع برای مدت طولانی استفاده می‌شود.

3- مانیتورهای کاشتنی

تشخیص آریتمی قلبی نیز می‌تواند با استفاده از مانیتورهای کاشتنی انجام شود. اگر علائم بیمار بسیار نادر باشند (یک یا دو بار در ماه) می‌توان دستگاهی را در زیر پوست بیمار و در ناحیه قفسه سینه کاشت تا فعالیت قلب او را به طور مداوم ثبت کرده و ریتم‌های غیرطبیعی قلب را شناسایی و ضبط کند. همانطور که از نام آن پیداست، مانیتورهای کاشتنی در طی یک عمل سرپایی ساده در بدن کاشته می‌شوند.

تست‌های دیگر برای تشخیص آریتمی قلبی

اگر پزشک با استفاده از تست‌های فوق آریتمی را تشخیص ندهد، ممکن است آزمایش‌های دیگری مانند موارد زیر را تجویز کند:

1- تست تیلت

این آزمایش معمولاً برای تشخیص آریتمی قلبی در بین بیمارانی که غش کرده‌اند استفاده می‌شود. ضربان قلب و فشار خون بیمار در حالی که روی تخت یا میز قابل تنظیم دراز کشیده کنترل می‌شود، پس از آن پزشک نحوه واکنش قلب و سیستم عصبی را مشاهده می‌کند. تست تیلت تقریباً یک ساعت طول می‌کشد.

2- تست و نقشه برداری الکتروفیزیولوژیک

این آزمایش شامل استفاده از کاتترهای نازک (لوله‌های انعطاف پذیر) مجهز به الکترود از طریق رگ‌های خونی به چندین ناحیه در قلب بیمار است. این آزمایش مانند کاتتریزاسیون قلب تهاجمی است. این الکترودها برای ترسیم چگونگی انتشار تکانه‌های الکتریکی در قلب بیمار استفاده می‌شوند. از الکترودها می‌توان برای تحریک قلب استفاده کرد. این تست به الکتروفیزیولوژیست اجازه می‌دهد تا علت، محل آریتمی و درمان‌های ایده آل را شناسایی کند.

راه های تشخیص آریتمی قلبی

درمان آریتمی قلبی

نوع درمان‌هایی که ممکن است بیمار دریافت کند، به شدت بیماری او بستگی دارد. درمان‌های احتمالی برای آریتمی قلبی عبارتند از:

• روش‌های الکتروفیزیولوژی
• کاردیوورژن
• دفیبریلاتور کاردیوورتر قابل کاشت  (ICD)
• مدیریت پزشکی
• کاشت پیس میکر
• اکوکاردیوگرافی ترانس مری
• جراحی قلب

راه های درمان آریتمی قلبی

کلام آخر

اگر متوجه شدید که ضربان قلبتان از ریتم معمولش خارج شده است، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است قبل از تشخیص نهایی، شما را تحت یک یا چند آزمایش مختلف قرار دهد. پس از تشخیص، به شما برنامه درمانی داده می‌شود. برخی از افراد ممکن است برای کنترل وضعیت خود به دارو یا یک روش درمانی خاص نیاز داشته باشند. اکثر بیماران با درمان مناسب می‌توانند از یک سبک زندگی عادی و فعال لذت ببرند.